"Pandemi döneminde basılan 200 milyar liranın Atatürk Havalimanı’nın pistini kırıp hastane yapmaya gittiği, 3-5 rantçıya gittiği, faiz lobisine gittiği konuşuluyor.
Dünyada faiz yüzde 0,1 düzeyinde, Türkiye’de yüzde 19. Avrupa’da Türkiye’de faiz yüzde 19, ikinci Romanya’da ise yüzde 1,5 geri kalan 0,1. Ülkeye artık yabancı sermaye girmiyor. Faiz büyük bir engel olduğu gibi GÜVEN ise en büyük engel. 2 yılda 4 TCMB Başkanı değişen ve her gün farklı kur olan bir ülkede kimse yatırım yapmaz.
KAMU BORCU DA KATLANIYOR
"Düşük büyümeye rağmen yüksek cari açık vermeye başladık". 2018 yılından itibaren kamu borçları da düzenli olarak katlandı. Kamu borçları da sürekli artıyor. 2002 yılından 2011 yılına kadar 99 ayda iki katına çıkan kamu borcu, 2011 ile 2018 arasında 89 ayda iki katına çıkıyor.
İç siyasetteki karmaşa ve ataması kasım ayında yapılan Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın faiz artırımı nedeniyle hafta sonu apar topar görevden alınmasının faturası ağır oldu. Günün ilk yarısında TL, dolar karşısında yüzde 10 değer kaybederken, borsadaki erime yüzde 9’u buldu. Bu gelişmeler, Türkiye’nin risk primine de yansıdı. 5 yıllık kredi temerrüt takası (Credit Default Swap/CDS) 156 baz puan yükselerek, Kasım 2020’den sonraki en yüksek seviye olan 466 baz puana çıktı.
HARCAMALAR 10 YILDA 180 MİLYAR TL'YE ÇIKTI
2018’de 74 milyar TL olan faiz harcamaları 2021 yılı itibarıyla 180 milyar TL oldu. 2011 yılında 42 milyar TL olan faiz harcamaları 2016 yılına kadar 50 milyar TL seviyelerinde seyretse de 2019’da 100 milyar TL’yi aşan faiz harcamaları 2021 ile birlikte 180 milyar TL’ye ulaştı. "Yeni sisteme geçilmekle beraber risk primimiz katlandı. Bu gösteriyor ki; Yurt dışından Türkiye’ye bakanlar, Türkiye’ye zerre kadar güvenmiyor" .
MEVDUATLAR 20 AYIN ZİRVESİNDE
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son toplantısında beklentileri aşan 2 puanlık faiz artışının ardından ilk haftada ortalama mevduat faizleri 20 ayın en yüksek seviyesine çıktı. TCMB verilerine göre 3 aya kadar vadeli Türk Lirası mevduatlarında faiz oranı yüzde 18,5 olarak kaydedildi. Böylelikle 3 aya kadar vadeli mevduatlarda faiz oranı Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Ortalama mevduat faizlerinde değişim de hızlı oldu. Verilere göre 26 Mart haftasında mevduatlarda bir önceki haftaya göre ortalama faizler yaklaşık 1 puan artış kaydetti. Bir önceki hafta ortalama mevduat faizleri yüzde 17,43 olmuştu. Mart toplantısında TCMB politika faizini 2 puan artışla yüzde 19 seviyesine çıkarmıştı.
SİSTEM DEĞİŞİKLİĞİ YABANCIYI KAÇIRDI
Yüksek faize rağmen 2015 ile birlikte Türkiye’ye yabacı sermaye girişi de azaldı. 2015 yılından itibaren Türkiye’ye yabancı sermaye girişi kademeli olarak hızla azaldı. 2015’te ülkeye giren yabancı sermaye girişi yüzde 15 iken, bu rakam 2020’de yüzde 3,4’e düştü. Yeni sistem değişikliği ile birlikte yabancı mevduat oranı da azaldı.
