Salı günü Sakarya Barosunda düzenlenen ve Baronun Çocuk Hakları Merkezinin öncülük ettiği “Çocuk İstismarıyla Mücadelede Yol Haritası Belirleme İçin İlk Adım” isimli toplantıda karşılıklı fikir alışverişi yapılarak mücadelenin güç kazanması amaçlandı. Sakarya Barosu Çocuk Hakları Merkezi Başkanı Elif Erdem Düzgün’ün tertip ve idare ettiği toplantıya; siyasi parti, STK ve dernek temsilcileri ile gönüllü olarak mücadele veren çok sayıda insan katıldı. “Çocuk Bedenime Dokunma” inisiyatifinin kurucusu Dr. Tuğba Kosova Camcıoğlu da toplantıya katılarak yapılması ve yapılmaması gerekenler hakkında bilgi paylaştı, yaşanan olaylardan örnekler verdi.
BASINA YANSIMASA…
Elif Erdem Düzgün, konuşmasında; “Zaman zaman uyuyan ve zaman zaman uyanan bir toplumuz. Adana’daki olay yaşanmasa bu kadar uyanmayacaktık. Öyle bir tokat yedik ki, o tokat bizi uyandırdı” dedi ve belli başlı olayların akabinde tepkilerin geldiğini ancak sonrasında unutulduğunu ifade etti. İnsanların, yaşanan olayların büyük kısmından haberdar olmadığını söyleyen Düzgün, “Denk geldiğimiz insanlara anlatıyoruz. Anlatırken ‘Gerçekten böyle şeyler mi oluyor’ diye soruyorlar. Bu olaylarla mücadele edebilmek için; hukukçular, sağlıkçılar ve eğitimciler olarak yaşananları anlatalım, duyuralım. Arifiye’de yaşanan olay basına yansımasa büyük ihtimalle ilk celsede tahliye alırdı” diye konuştu.
AYNI CEZA OLMALI
Çocuk Bedenime Dokunma inisiyatifi kurucusu Dr. Tuğba Kosova Camcıoğlu, çocuk istismarı vakalarında cezalar arası fark olmaması gerektiğini söyledi. Örnek olarak dokunmak ve tecavüz etmek arasındaki ceza farkını eleştiren Camcıoğlu, “Pedofil; önce dokunur, fırsatını bulursa tecavüz eder. Bunların arasında cezai farklılık olmaması gerekiyor” dedi.
BİLDİRİ HAZIRLANIYOR
Bu toplantıda, çocuk istismarıyla mücadeledeki etkinliği arttırmak amacıyla Baronun Çocuk Hakları Merkezi tarafından hazırlanan talepler listesi paylaşıldı. Talepler listesi hakkında fikir alışverişi yapıldı ve bunlara ek olarak katılımcıların fikir ve önerileri alındı. Bu talepler ve öneriler doğrultusunda toplamda 33 maddelik kabataslak bir bildiri hazırlandı. Bildirinin üzerinde çalışılıp geliştirilmesi ve son halinin yakın zamanda düzenlenecek bir etkinlikle kamuoyuna duyurulması planlanıyor. Son halini alan maddeler; kamuoyu ile paylaşıldıktan sonra Ankara’ya iletilecek. İşte o bildiride yer alan 15 maddelik talepler listesi:
TALEPLER
1- ÇİM (Çocuk İzlem Merkezi) uygulaması biran önce kanun ile CMK’da ya da yönetmelik ile düzenlenerek yasalaşmalı.
2- Yine CMK’da yapılacak bir düzenleme ile Mağdur ifadesinin ÇİM’de alınması zorunlu hale getirilmeli.
3- ÇİM’de görüntülü olarak alınan ifade, soruşturma ve kovuşturmanın diğer aşamalarında izlenmeli. Zorunlu olmadıkça mağdur duruşmaya çağrılmamalı.
4- Mağdur ifadesinin, soruşturma ve kovuşturma aşamasında ne şekilde alınacağı CMK’da daha detaylı düzenlenmeli.
5- Erken Uyarı Sistemi Projesi okullarda geliştirilip yaygınlaştırılmalı.
6- Erken Uyarı Sisteminin daha iyi işlerlik kazanabilmesi için her okulda bir Rehber Öğretmenin görev yapması sağlanmalı.
7- Pedofil bireyler taciz aşamasında kalmış fiilleri için ceza alıp infaz tamamlansa da infazın tamamlanmasından sonra elektronik takibe tabi olmalı. Okul, park vb. yerlere yaklaştırılmamalılar.
8- Okullarda aileleri Cinsel istismar konusunda bilinçlendirmeye yönelik eğitim seminerleri yapılmalı. Ailelerin bu eğitimlere katılmalarını zorunlu kılacak tedbirler alınmalı.
9- Çocuklara, okullarda, sportif aktiviteler yapılırken akran zorbalığı ve cinsel istismar konularında yaşa göre uygun bilgilendirme yapılmalı.
10- Çocuklar için danışmanlık tedbirleri ivedilikle prosedürlere takılmaksızın alınmalı. Alınan bu tedbirlerin uygulanması için devlet kurumları ve görevlilerince azami özen gösterilmeli.
11- İstismar mağduru çocuklara, psikolojik destek ve rehabilitasyon tedbiri, Savcılıkça hazırlık aşamasında, mahkemece yargılama aşamasında ivedilikle alınmalı ve özenle gerekenlerin yapılması sağlanmalı.
12- Çocuk istismarı ile ilgili davalarda Çocuk Hakları Merkezlerinin ve Baroların, mağdur çocuk yanında yer almak için bulundukları katılma taleplerinin mahkemelerce kabul edilmesi yönünde bir düzenleme yapılmalı.
13- Yargılama süresince, çocukla ilgili bilgilerin gizliliğinin korunmasının yanında, aile ile ilgili belirleyici bilgilerin de gizliliğinin korunması sağlanmalı. Basında aile ile ilgili açık bir şekilde yapılan haberler, çocuğun kimliğini de ifşa etmekte ve çocuğun zarar görmesine neden olmaktadır.
14- Devlet sadece cinsel suçlar bağlamında değil, çocuğun bütün olarak cinsel kimliğini korumalı ve gereken hassasiyetin gösterilmesini sağlamalıdır. LGBT çocukların koruma altına alınması için ayrı ve özel kurumlar var olmalı. Zira bu çocukların uğradığı istismar sonucu da yeterli ve gerekli koruma ve gözetim sağlanamamaktadır.
15- Çocukların cinsel istismarı ile ilgili davalar, yargılama süreci boyunca baştan sona görüntülü olarak kayıt altına alınmalı. Bu konu CMK‘da düzenlenerek yasalaşmalı.
Sakarya Barosu Çocuk Hakları Merkezinin ortaya koyduğu bu maddelerin üzerine, katılımcılardan hem devlete hem vatandaşlara yönelik öneri ve tavsiyeleri istendi. Bu vesileyle gelen fikirler not alındı ve üzerinde çalışmalara başlandı. İlk haliyle ortaya çıkan 18 maddelik öneriler listesi şu şekilde:
ÖNERİLER
1- Çocuğun psikolojisinin etkilenip etkilenmediği konusu araştırılmamalı. Etkilenmiş olduğu kabul edilmeli.
2- Eğer bir hastalık olarak kabul ediliyorsa; pedofil bireylerin, bir olay yaşanmadan önce, tedavi olmak istediklerini söyleyip tedavi olabilmeleri için bir çağrı hattı oluşturulmalı. Eğer tedavisi olan bir hastalık değilse cezalar arttırılmalı.
3- Çocuklara, ihmal ve istismara yönelik eğitim verilmeli. Hâlihazırda eğitim verilen yerlerde eğitimin niteliği arttırılmalı.
4- Merdiven altı kurum ve işyerleri denetlenmeli.
5- Adliyelere çocuk psikolojisinden anlayan, çocuk psikolojisi konusunda eğitime tabi tutulmuş uzmanlar atanmalı.
6- Baro bünyesinde bir haberleşme ağı oluşturularak yeni bilgi ve uygulamaların yayılması sağlanmalı.
7- Çocuklar ile konuşurken cinsellik ve evlilik gibi konularda kullanılan kelimelere dikkat edilmeli.
8- Kurumlarda çalışan personelin, çocuk istismarı ile ilgili vakaları gerekli yerlere bildirmesi gerektiği konusunda bilgilendirme yapılmalı. Suçu ihbar etmemenin de bir suç olduğu hatırlatılmalı.
9- ALO 183 hattı kullanımının yaygınlaştırılması sağlanmalı.
10- Televizyon programlarında, çocuk istismarı ve çocuk yaşta evliliklerle ilgili yanlış söylemlerde bulunan insanlara karşı yaptırımlar düzenlenmeli. Bu konuya, suça teşvik olarak bakılmalı.
11- Okullarda ya da meslek hayatlarında, hukukçulara çocuk psikolojisi ile ilgili eğitim verilmeli.
12- Sosyal medyada konu ile ilgili paylaşım yaparken kullanılan dile ve görsellere dikkat edilmeli. Çocuk görseli kullanılmamalı.
13- İyi hal ve “çocuğun rızası var” indirimi pedofiller üzerinde uygulanmamalı.
14- Cinsel istismar, niteliğine göre ayrılmamalı. İstismarın; “basit” ve “nitelikli” şeklindeki hal ayrımı kaldırılmalı.
15- Akranlar arasındaki cinsel suçlar ayrı düzenlenmeli.
16- Bir komisyon kurularak istismar konusunun temeline inilmeli.
17- İnfaz Kanunu’ndaki “koşullu salıverme” bu vakalar için kaldırılmalı.
18- Çalışmalar; “istismarı önleyici düzenlemeler” ve “istismardan sonraki süreçte yapılacaklar” olarak ayrı ele alınmalı.
Kadir Utku Çolakoğlu
