Son dönemin en popüler diyetlerinden birisi glutensiz diyetler. Gluten arpa, buğday, çavdar, yulaf gibi tahıl ürünlerinde bulunan bir proteindir . Yüzyıllardır bizim temel beslenmemizde yer alıyor. Fakat son dönemlerde çoğu kişi glutensiz beslenmeye geçiş yapıp tahıl ürünlerini hayatından çıkarıyor. Peki bu sağlık açısından faydalı mı?
Gluten içeren besinler diğer besinlerde olduğu gibi midede sindirildikten sonra bağırsaklarda emilir. Fakat bazı insanların bağırsaklarında hasar sonucunda gluten emilemez ve çölyak hastalığı dediğimiz hastalık oluşur. Genelde çocukluk çağında ortaya çıkan bu hastalıkta kişiler gluten içeren besinleri tükettikleri zaman bağırsaklarda kanama, ishal, şişkinlik gibi sorunları yaşar ve diyetlerinden gluten içeren besinleri çıkarırlar. Bu kişiler için glutensiz beslenme hayat kurtarıcıdır. Zamanla onarılan bağırsaklar normal emilin sürecini yerine getirir.
Glutensiz beslenmenin son dönemlerde bu kadar popüler olmasının sebebi ise glutenin hashimato troidi, insülin direnci, ibs gibi otoimmün hastalıkların tedavisinde etkili olduğunun düşünülmesi. Fakat bunun doğruluğunu kanıtlayacak daha fazla çalışmaya ihtiyaç var.
Gözlemsel çalışmalarda ise gluten tüketimini bırakan veya kısıtlayan kişilerde daha kolay kilo kaybının görülmesi, gaz-şişkinlik gibi şikayetlerin azalması, kabızlık şikayetinin azalması gibi durumlar bu beslenme şeklinin tercih edilmesine neden oluyor.
Bazı çalışmalar son dönemlerde insanların gluten içeren besilere karşı bu kadar hassas olmasının sebebini glutenden dolayı değil gereğinden fazla kullanılan tarım ilaçlarından olabileceğini söylüyor. Fazla miktarda tarım ilacı içeren besinler bir süre sonra bağırsaklarda hassasiyete sebep olarak gluten içeren besinlere karşı bir tolerasyona sebep olabiliyor.
Piyasada glutensiz olarak satılan ürünler mısır unu, pirinç unu, nohut unu, badem unu gibi unlardan oluşmakta. Eski dönemlerde glutensiz un seçenekleri azdı. Fakat günümüzde bunların artması sağlığa olumlu katkı sağlıyor. Çünkü fazla miktarda pirinç unu ve mısır unundan oluşan ürünlerin tüketimi ilerleyen süreçlerde insülin direnci, diyabet gibi hastalıklara sebep olabiliyor. Bu nedenle glutensiz beslenmeye karar verdiyseniz ve kek, pasta gibi atıştırmalıklar hazırlayacaksanız nohut unu, badem unu gibi seçenekleri tercih etmeniz daha doğru olacaktır.
Glutensiz beslenme henüz çok yeni bir yaklaşım uzun vadede yararları ve zararları konusunda bilgimiz yetersiz. Bu nedenle bağırsaklarla ilgili bir rahatsızlığınız yoksa uzun vadede glutensiz beslenmenizi önermem. Fakat günlük karbonhidrat alımınızı kurubaklagil ve meyvelerden karşılayıp kek, poğaça, börek gibi karbonhidrat kaynaklarını kısıtlamanız faydalı olacaktır.
Sağlıklı haftalar dilerim…
