Başkent Ekonomi Platformu Hukuk Kurulu Başkanı Avukat Abdurrahim Ata Gümüş, yeni tip Koronavirüsün (Kovid-19) hukuki yansımalarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Başkent Ekonomi Platformu Hukuk Kurulu Başkanı Avukat Abdurrahim Ata Gümüş, Kovid-19’un hukuki yansımalarına ilişkin yazılı bir açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı açıklamalar ışığında, “Cumhurbaşkanı’nın bugün yapmış olduğu açıklamalarda ‘Virüsün yayılmasına karşı alınan tedbirlerin etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların kredi siciline mücbir sebep notu düşülmesini sağlayacağız’ sözüne yer verilmiş olup, bu söylemden, borçların ertelenmeyeceği sadece kredi sicillerinin bozulmayacağını anlamaktayız. Fakat salgının ve bu sürecin uzaması halinde konunun daha fazla irdeleneceği ve borçların erteleneceği, hatta icra takiplerinin durdurulacağı gibi uygulamaların da olabileceği kanaatindeyim. Bu yazdıklarımın hukuki temelini aşağıda kısa ve öz bir şekilde bilgilendirme yapmaya çalışacağım” ifadelerine yer verdi.
Dünyayı etkisi altına alan Kovid-19’un ülke ekonomilerine önemli ölçüde zarar verdiğini hatırlatan, Gümüş, “Söz konusu salgın Kovid-19, uluslararası kuruluşlar ve ulusal yetkililerce ilân edilmiş bir salgın hastalık bir umumi musibettir. Bu virüs nedeniyle, dünya genelinde ekonomiler büyük bir sekteye uğramış, ülkemizde belirlenen yaptırımlar ile de birçok işletme az çalışır ya da hiç çalışamaz hale gelmiştir. İşverenlerin, kira, personel gideri, elektrik, kredi ödemesi vs. ödemelerinin yanında, işçilerin, borç, kira, kredi, elektrik, doğal gaz ve burada sayamadığım birçok giderlerini ödemede konusunda büyük sıkıntı yaşayacağı malumdur. Bu vahim durumun ister istemez, ödeme düzenini bozacağı ve ödeme imkansızlığı oluşturacağı da çok açıktır. Bu halde, alacaklının da, borçlunun da, iş verenin de, işçinin de, her hangi bir kusuru bulunmamaktadır. Bu tür durumlarda, taraf devletlerin taraf gözetmeksizin tarafları korumaları gerekmekte, çözüm üretmelidir. Son çare olarak, bu tür afet, mücbir sebep, salgın durumları için İcra ve İflâs Kanununda ‘Fevkalade Hallerde Mühlet ve Tatil’ başlığı altında gerekli düzenlemeler yapılmış, salgın, afet gibi hallerde bu maddenin ülke genelinde uygulanabileceği gibi bölgesel de uygulanabileceği belirtilmiştir” açıklamasında bulundu.
Başkent Ekonomi Platformu Hukuk Kurulu Başkanı Avukat Abdurrahim Ata Gümüş, açıklamasının devamında şu ifadelere yer verdi:
“Salgın hallerinde borçluların ellerinde olmayan nedenlerle borçlarını ödeyemedikleri kabul edilmekte, takiplerin durdurulması veya borçlulara ödemede kolaylık sağlanması icra iflas kanunu hükümleri ile sağlanmıştır. Bu durum, fevkalade halin durumuna göre iki şekilde uygulanabilecektir. Fevkalade Mühlet (İİK m. 317-329): ‘Fevkalade hallerde hususile ile devamlı iktisadi buhranlarda Cumhurbaşkanı 318 den 329 uncuya kadar olan maddeler hükümlerinin muayyen bir müddet için bu hallerden müteessir olan mıntıka borçlularına tatbik edilmesine karar verebilir’. Fevkalade Hallerde Tatil (İİK m. 330): ‘Salgın hastalık, umumi bir musibet veya harb halinde Cumhurbaşkanı kararıyla memleketin bir kısmında veya bazı iktisadi zümreler lehine muayyen bir müddet için icra takipleri durdurulabilir’. Bu iki hüküm arasındaki fark şudur: Birincisinde, alınan karardan sonra, borçlunun icra mahkemesine müracaat ederek 6 aya kadar süre alması mümkündür. Bu sürenin uzaması ihtimali de vardır. İkincisinde ise, doğrudan belirli bir süre için icra takipleri durdurulmaktadır. Fakat bu durumlarda dahi takip açılabilecek, mal kaçırma durumlarına sebebiyet verilmemesi için, ihtiyati haciz vs. tedbirleri alınabilecektir. Fakat borçlunun faaliyetine engel olacak şekilde takipler yürütülemeyecektir. Sürecin uzaması halinde, bir çok hukuki ve ekonomik hususta tartışmalar olacak, sınırlamalara, düzenleme ve uygulamalara haklı veya haksız itirazlar gelecektir. Bu yazı açıklamalara ve uygulamalara bir itiraz değil, sürecin uzaması halinde bir hatırlatma yazısıdır. Ekonomimizin bozulması, refahımızın ve sağlığımızın da bozulmasına sebebiyet vereceğini düşünerek, bu vahim sürecin bir an önce sağlıkla son bulmasını diliyorum.”
