RÖPORTAJ: Kadir Utku ÇOLAKOĞLU
Uzunçarşı esnafı, tarihi çarşıya yapılan restorasyon çalışmalarından memnun kalmadı. Özellikle yer döşemelerinde kullanılan malzemenin hem kalitesiz hem de kötü görünümlü olmasından şikâyet eden esnaf, çatının yeniden inşa edilmemesinden oldukça rahatsız. (Girdiğim her dükkândan duyduğum şikâyetler aşağı yukarı aynı fakat dikkatimi çeken başka bir detay şu ki; esnaf, sıkıntılarının paylaşılmasını istemesine rağmen isimlerinin ve fotoğraflarının yayınlanmasını istemiyor. Hepsinin kendince bir sebebi var diyerek ben de çok ısrar etmedim.)
TARİHİ DOKUYA UYMUYOR
Yer döşemesinde kullanılan taşların ve desenlerin, çarşının tarihi dokusu ile alakasız olduğunu savunan esnaf, kullanılan malzemenin de kalitesiz olduğunu söylüyor. Yer desenlerinin haç sembolü gibi göründüğünü veya alakasız olduğunu söyleyenler olsa da, esnaf; esas olarak döşemelerin işçiliğinden ve performansından memnun olmadığını belirtiyor. Hatta “köy yolu” ve “mezar taşı” gibi benzetmelerde bulunanlar var.
13 SANTİM KOT FARKI VAR
Karşılıklı iki dükkânın arasında 13 santim kot farkı var. Bu, yağmur yağdığında iyi sonuç veriyor gibi görünebilir ancak esnaf, alçakta kalan dükkânın kapısına kadar su biriktiğini söylüyor. Belki de bu yüzdendir ki bazıları su birikme probleminin bittiğini söylerken bazıları muzdarip olduğunu bildiriyor. Söylediklerine göre su kanalları çok dar yapılmış ve bazıları şimdiden tıkanmış bile. Yağmur yağdığında vatandaşın da şikayetçi olduğunu söylüyorlar.
“BURASI UZUNÇARŞI MI?”
Restorasyonun, çarşının havasını bozduğunu düşünen esnaf, vatandaşların bazen kendilerine “Burası Uzunçarşı mı?” diye sorduğunu söylüyor. Kendileri de başka büyükşehirlerdeki yeni yapılan çarşılar ile kıyaslama yaparak Uzunçarşı’daki estetik ve kalite eksikliğinden yakınıyorlar. Kimisi konu hakkında konuşmaya gerek bile duymadan “Görüntü ortada, sen ne düşünüyorsun?” diye soruyor. Kimisi ise şikayet etmekten yorulduğunu belirtiyor.
İNSANLAR TAKILIP DÜŞÜYOR
Elektrik ve Telekom firmaları tarafından açılan çukurların kapatılmaması genel bir şikayet konusu. Esnaf çukurları doldurduklarını fakat kısa sürede tekrar çökme olduğunu söylüyor. Beton döktürülen çukurlar bile çökmüş. İnsanların bazen bu çukurlara takılıp düştüklerini hatta bazılarının ciddi yaralanmalar geçirdiğini belirtiyorlar. İstedikleri tek şey çukurlara kapaklarının takılması. Ancak esnafın söylediğine göre şirketler, “kablo döşemeyi unuttukları” için bazı taşları sökeceklermiş. Esnaf bu duruma da hayli tepkili.
TENTELER KÖTÜ, KAPILAR DAYANIKSIZ
Yine esnafın belirttiğine göre yoğun yağışlar olduğu zaman tentelerin üstüne su ve kar birikiyor. Yani tentelerin eğimi ve malzemesi birikmeyi engelleyemiyor. Hatta bazen çökmelere sebep oluyor ve hem esnaf hem vatandaş tedirgin oluyor. Kapıların malzemesi içinse; kaliteli olmasına rağmen kötü bir tercih yapıldığını düşünüyorlar. Özellikle artık çarşının çatısı olmadığı için yağış doğrudan dükkânlara vuruyor ve ağaç mamulü kapılar kabarma yapıyor. Esnaftan bazı kişiler, bu sene yoğun yağış olması halinde, seneye bu kapıları değiştirmek zorunda kalacaklarını düşünüyor. “Ahşap görünümlü plastik olsa daha iyi olurdu” diye ekliyorlar.
BELEDİYEDEN SÖZ ALMIŞTIK
Uzunçarşı esnafının en büyük şikâyeti ise çatının yapılmaması. Çatı çöktükten sonraki toplantıda Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Zeki Toçoğlu ile yaptıkları görüşmede, çatının tekrar inşa edileceğine dair söz aldıklarını belirten çarşı esnafı heyecanla o günü beklediklerini ancak bir gelişme göremediklerini söylüyor. Uzunçarşı’nın orijinal projesinde çatı bulunmadığı için Anıtlar Kurulundan çatıya onay çıkmamıştı ancak esnaf; “Belediye buna rağmen söz verdi” diyerek umudunu kaybetmiyor.
ÇATI OLMADAN ANLAMI YOK
Yapılan ve yapılacak olan çalışmaların, çatı olmadıkça bir anlamı olmadığını söylüyorlar. Çünkü dayanıksız olduğunu belirttikleri taşlar, tenteler ve kapılar; çarşının üstü açık olduğu için hava koşullarına doğrudan maruz kalıyorlar. Bu da kısa zamanda kabarmalara, çürümelere ve çökmelere sebep olacak diye korktuklarını ve gidişatın o yönde olduğunu söylüyorlar. Vatandaşın da çatının yokluğundan rahatsız olduğunu belirten esnaf, Uzunçarşı’nın cazibesini kaybettiğini düşünüyor.
ESNAFA DANIŞILMADAN YAPILIYOR
Yapılan yenileme ve restorasyon çalışmalarının kendilerine danışılmadan icra edildiğini belirtiyorlar. Bu sebeple, Uzunçarşı’nın gerçek ihtiyaçlarının ne olduğunu bilmeyen bir ekibin elinden çıkan çalışmaların kendilerini memnun etmediğini söylüyorlar. Bazıları soru sormanın ötesinde istemediklerini belirttikleri şeylerin bile umarsızca yapıldığından şikâyetçi. Örneğin; esnafın birisi kapısının yenilenmesini istememiş ancak düşüncesini pek umursayan olmamış. “Sıkıntıyı söylediğimizde ‘size de yaranılmıyor’ gibi tepkiler alıyoruz” diyerek nasıl çaresiz kaldıklarından bahsediyor.
DÜKKAN SAHİPLERİ MEMNUN
“Bütün çalışmalar devletin parasıyla yapıldı. Dükkân sahiplerinin cebinden tek kuruş çıkmadığı için her türlü yenilemeden memnunlar. Dükkânları biz işlettiğimiz için, onların; kapı kabarmış, tente çökmüş, su birikmiş gibi bir sıkıntıları olmuyor doğal olarak. Çünkü burada bu sorunları yaşayanlar biziz.” diyerek şikâyette bulunan bir esnaf, bütün sıkıntıyı esnaf ve vatandaşın yaşadığını söylüyor. “Mali sonuçlar da bizi etkiliyor, iş yapamayan biz oluyoruz. Bu yaz, çalışmalar yüzünden iş yapamadım, büyük zarar ettim” diye ekliyor esnafın birisi...
“ŞİKÂYET ETMEKTEN VAZGEÇTİK”
Bazı yerler iki yıl geçmesine rağmen hâlâ bitirilmemiş. Bazen, restorasyonu yapan ekipler “ödeme alamıyoruz” demişler bazen onu bile diyen olmamış. Ne çatı yapımı ne çukurlar ne de başka bir şikâyetleri konusunda muhatap bulamadıklarını ve kimseye dert anlatamadıklarını belirten bazı esnaflar artık şikâyet etmekten vazgeçtiklerini ve soranlara memnun olduklarını söylediklerini belirtiyorlar. Tek istedikleri; çevrelerinde düzenleme yapılırken kendilerine de danışılması…
