Değerli hocam çocuk sahibi olmaya karar veren ailelerimiz, gebelikte ortaya çıkabilecek sorunları en aza indirmek için neler yapabilirler? Bu konuda önerileriniz nelerdir?

Gebeliğin sorunsuz ve sağlıklı olması için, gebelik düşünen aileler gebe kalmadan önce sağlık kontrollerini yaptırmaları gerekmektedir. Kalp hastası, şekeri olan, tiroit hastalıkları, tansiyon, bulaşıcı hastalıklar, diş enfeksiyonları olanlar tedavilerini yaptırmalıdırlar.

Kansızlık varsa düzeltilmeli sigara, alkol gibi alışkanlıklar bırakılmalı. Gelişi güzel ilaç kullanımı olmamalıdır. Biz her anne adayına bebeklerde sakatlıkları yüzde 50 oranında azaltabilen Folic Asiti 2-3 ay öncesinden başlanmasını öneriyoruz.

İlk gebelik muayenesi ne zaman olmalıdır?

 Günümüzde kanda gebelik testi ile daha adet tarihi geçmeden gebeliği tespit edebiliyoruz. İlk ve kesin bulgu kanda gebelik hormonu bakılmasıdır. Sonra idrar testi (+) olur. Ultrasonografide gebeliğin görünmesi için 10 gün gibi günü geçmesi gerekir. Günü geçen gebelik ihtimali olan her kadın kan testi ve ultrasonografi ile gebeliği teyit etmelidir.

İlk muayene de gebeliğin normal rahim içinde olup olmadığına bakılır. Anne de başka risk faktörleri varsa onlar tespit edilir planlama yapılır. Bebek görülmezse 2 hafta sonra tekrar kontrol edilir. Bebek ve kalp atımı gözlenir.

Gebelikte hangi tahlilleri yaptırılmalıdır?

Anne adayının yaş ve risk faktörlerine göre ek tahliller olmakla birlikte kan grubu, kan sayımı, sarılık testi, tiroid testi, idrar testi en temel tahlillerdir.

Bir de tarama testleri dediğimiz (Down testi) 11-14 hafta arasında 2’li test, 16-20 hafta arasında 4’lü test yaptırmak gerekir. Bu testlerde risk tespit edilirse Amniosentez dediğimiz anne karnından bebeğin suyundan biraz su alıp bebeğin genetik taraması yapılır. Kesin sonucu Amniosentez verir. Anne karnından yapılabilen, yeni gündeme gelen maliyeti yüksek NIPT denen testlerde mevcut.

Gebeliğin 26. haftalar civarında şeker yükleme testi öneriyoruz. Gizli gebelik şekeri olabilir. Şeker hastalığı anne ve bebeği sıkıntıya sokabilen ciddi sonuçları olan bir hastalıktır.

Gebelikte hangi sıklıkta ultrasonografiye girmek gerekir?

 Ultrasonografi ses dalgaları ile çalışan bir sistemdir. Gösterilmiş bir zararı yoktur. Gebeliğin başında gebeliğin rahimde olduğunu görmek ve bebeğin canlı olup olmadığını anlamak için yapılır. İkinci kez 11-14 haftalar arası 2’li test yapılırken bebek ölçülür gelişimi incelenir. Üçüncü kez 18-22 haftalar arası detaylı ultrasonografi dediğimiz bebeğin gelişen tüm organ ve yapılarının incelendiği bir dönemdir. Doğuma yakın bebek gelişimi ve doğum planlaması için gereklidir. Bunun dışında hekim uygun gördüğü her muayenede ultrasonografi yapabilir.

Gebelikte yapılan aşı var mı?

Gebe kalan her anne adayı bağlı bulunduğu aile hekimine gidip gebe olduğunu bildirmesi gerekmektedir. Aşı uygulaması sağlık bakanlığının belirlediği çerçeve de rutin olarak aile hekimliğinde yapılmaktadır. Her anneye aşılarını yaptırmasını öneriyoruz. Tetanos aşısı dışında özel durumlarda sarılık, kuduz, grip, aşıları da yapılabilir. Doğumun nerde yaparsak yapalım aşılarımızı tam olarak yaptıralım.

Gebelikte beslenme nasıl olmalıdır?

Gebeliğin ilk aylarında bulantı, kusma olabileceğinden bu dönemde bulantıya neden olan yiyeceklerden ve kokulardan kaçınılmalıdır. Sık sık az miktarda yenmelidir. İlk aylarda yeme içme konusunda anne adaylarına baskı yapılmamalı. Yiyebildikleri katı, kuru, tuzlu gıdalar, meyveler istedikleri kadar istediklerini zaman yenmeli. Bazen bulantı kusma için gerek olursa ilaçlardan da yararlanabilir.

 Gebeliğin her döneminde gıdalarımız doğal taze kendi pişirdiğimiz kaynağını bildiğimiz gıdalar olmalı. Öğün atlamadan sık sık ve azar azar beslenmelidir. Et ve et ürünleri, süt, yoğurt, peynir, kefir, sebze, meyveler, kuru meyveler, kuru yemişler, tam buğday ekmeği tercih edilmeli.

Ne kadar su içmeli?

Gebeliğin her döneminde 2,5-3 litre (10-15 bardak) bol su içmelerini öneriyoruz. Besinlerin taşınması, bebeğin iyi gelişmesi, sağlıklı olabilmesi için bol su içilmesini çok önemsiyoruz. Gebelikte sıvı tüketimi sıvı ihtiyacının yeterince karşılanması kadar bebeğin sağlığı açısından da önemlidir.

Uzak durulması gerekenler nelerdir?

Sigara, alkol, gazlı içecekler, her türlü işlenmiş boyalı fabrikasyon gıdalardan uzak durulmalı. Gebelikte çay, kahve içilmesini önermiyoruz. Çay demir emilimini bozduğu için kansızlığa sebep olabilir.

Yine anne adayları rahat giyinmeli. Sıkı, topuklu ayakkabılar, sıkı kıyafetler uygun değil. Değişen beden ölçülerine gebeliğin haftalarına uygun giyinilmeli.

Gebelikte deride oluşan çatlaklar için öneriniz var mı?

Gebelikte oluşan fizyolojik değişiklikler arasında gebelik çatlakları da oluşabilir ve bu durum kadından kadına farklılık gösterebilir. Gebelik çatlaklarının oluşmaması için gebeliğin 3. ayından itibaren cilt nemlendiricileri kullanması ve yeterli sıvı alımı uygun olur.

Gebelikte hangi durumlar acildir? Muayene olmayı gerektirir?

Gebeliğin her döneminde ani başlayan kanama acildir. İlk aylarda düşüğün işaretidir. Gebeliğin son aylarında bebek sıkıntıda olabilir veya doğum başlamıştır.

Yine bebeğin içinde bulunduğu su kesesi patlarsa acil muayenesi gerekir.

Gebelikte her ağrı doğum sancısı değildir. Zaman içerisinde giderek artan sıklaşan, uzun süren ağrılar doğum ağrıları olabilir.

Ani başlayan ellerde ayaklarda şişme, baş ağrısı, kilo alma, görme bozukluğu tansiyon çıkmasıyla kendini gösteren gebelik zehirlenmesi dediğimiz anne ve bebeği zora sokan hatta ölümlerine neden olabilir

Sonuç olarak; kanama, su gelmesi, ellerde ayaklarda şişme, tansiyon yükselmesi, artan sıklaşan ağrılar, bebek hareketlerinin aniden azalması sara nöbeti benzeri nöbet geçirme ciddi muayene olmayı gerektiren acil durumlardır

Hangi sıklıkta muayene olmak gerekir?                                                      

Gebelik tespit edildikten ve bebek kalp atımı göründükten sonra gebeliğin 30 haftalarına kadar ayda 1 muayene, 30-36 haftalar arası 15 günde bir, sonrada doğuma kadar haftada bir muayene yeterlidir. Riskli durumlarda muayene sıklığı duruma göre de değişebilir.

Doğum işaretleri nelerdir?

  * Gittikçe artan sıklaşan baskı yapan on dakika da bir sık gelen ağrılar      

 * Su kesesinin patlaması 

 * Kanama doğumun işaretidir. Bu şikâyeti olan her gebe hastaneye başvurmalıdır.

     

Doğumu nerede yapılmalıdır?

Günümüzde ev doğumları yok denecek kadar azalmıştır. Doğum anne ve bebeği sıkıntıya sokabilecek acil müdahale gerektiren bir şeydir. Günümüz de her doğum donanımlı hastanelerde yapılmalıdır. Güvenli olmayan donanımı eksik yerlerde yapılacak doğumlarda anne ve bebek için ölümcül sonuçlar doğabilir.

Vajinal doğum mu? Sezaryen mi önerirsiniz?

Anne ve bebek için en güvenli doğum şekli neyse o tercih edilmelidir. Türkiye ‘ de sezaryen oranlarımız Dünya’ya göre yüksek. Normal vajinal doğuracağım diye anne- bebeği tehlikeye atmakta doğru değil, normal doğuracak hiç bir sıkıntısı olmayan anneyi de sezaryene almak doğru değil. Gerektiğinde sezaryen onun dışında normal vajinal doğum öneriyoruz.

Anne adaylarına ne önerirseniz?

Günümüzde bilgiye ulaşmak kolaylaştı. Gelecek sağlıklı nesilleri yetiştirmek için okuyup, araştırıp bilgi edinmek zorundayız. Gebelik öncesinden başlayıp gebelik süresince ve sonrasında yaşanacaklar hakkında bilgi sahibi olup kendimizi ona göre donatmalıyız. Hastanelerimizin gebe eğitim sınıfları mevcut. Anne adaylarımız bu sınıflarda eğitilmiş tecrübeli ebelerimizden eğitim alarak gebelik doğum emzirme dönemleriyle ilgili çok yararlı bilgilerde donatılmaktadırlar.

Gebe eğitim sınıflarına kayıt olalım biraz zaman ayırarak bilinçli donanımlı anneler olalım.

OP. DR. ERDAL ÇİL KİMDİR?

Kadın hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Erdal Çil 1964 yılında Samsun Bafra’da doğdu. İlk ve orta öğretimini de Bafra’da, liseyi de Samsun’da okudu. 1981 yılında girdiği Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1988 yılında mezun oldu. Aynı yıl 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlığı eğitimine başladı ve 1993 yılında uzmanlık eğitimini tamamladı.

1993-2000 yılları arasında Samsun Bafra Devlet Hastanesinde Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olarak çalıştı. 2000-2017 yılları arasında Sakarya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesinde 17 yıl Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olarak çalıştı. Şu anda Özel Beyhekim Hastanesinde çalışmaya devam etmektedir.

Evli ve 1 çocuk babasıdır.

Editör: TE Bilişim