Diğer tüm duygular gibi öfke duygusu da doğal ve sağlıklı bir duygudur.  Ancak dikkat edilmesi gereken öfkenin ifade ediliş şeklidir. Diğer duygular gibi sağlıklı olarak ifade edildiğinde yapıcı ve kişiler arası iletişimi düzeltici olabilir. Buna karşılık, kontrol edilemediği durumlarda öfke, evde, işte ve sosyal yaşamımızda kısacası kişilerarası ilişkilerimizde çatışmalara; yasal problemlere ve hipertansiyon, kalp hastalıkları gibi sağlık problemlerine yol açabilir.

Bireylerin öfkeyi kontrol etme yöntemi olarak sıklıkla bu duyguyu bastırmaya, inkar etmeye ve yok saymaya çalıştıkları görülmektedir. Bu durumda uygun bir öfke kontrolünden ve yönetiminden söz etmek mümkün değildir. Öfkenin sağlıklı olarak yaşanıp etkin bir şekilde yönetilebilmesi için öncelikle farkedilmesi, kabul edilmesi, neden, nasıl ve ne şekillerde ortaya çıktığının anlaşılması gerekmektedir.

Aslında yaşanılan öfkenin altında üzüntü, korku, çaresizlik gibi farklı duygular vardır. Çünkü öfke ikincil bir duygudur. İkincil duygular altta yatan orjinal duygunun dönüştürülerek ifade edilmesidir.   Ancak bireyler genellikle öfke duygusunu fark ederken bu duygunun zeminini oluşturan diğer duygularını yeterince fark edememektedirler. Öfkenin altında yatan en sık sebepler; haksızlığa uğramak, utanç duymak, kıskanmış hissetmek, hayal kırıklığı yaşamak,  engellenmiş hissetmektir. Eğer kişiler altta yatan bu meselelerin farkına varıp halletmediğinde, uygun bir süre sonra uygunsuz öfke patlamaları şeklinde sözel ve bedensel tepkiler verebilir.

Öfkelendiğinizde;  kontrolsüz hissediyorsanız, daha sonra onaylamadığınız davranışlar ve tavırlar sergiliyorsanız,  fiziksel tepkiler veriyorsanız (kendinize, diğerlerine veya eşyalara yönelik), öfke tepkileriniz yüzünden ilişkilerinize zarar görüyorsa öfke duygunuzu yönetmeyi öğrenmeniz gerekmektedir.  

Öfkemizi kontrol altına almak için neler yapabiliriz:

  • Hangi duygunuz öfkeye yol açıyor? Önce asıl duygunuzu fark edin.
  • Hakkınızı koruyun ancak ne pasif ne saldırgan olmadan! Pozitif olmaya çalışın.
  •  Gerektiğinde mola alıp sakinleşin!
  • Abartılı ve dramatik düşüncelerinizi sorgulayın asıl sebebi bulun!
  •  Karşı tarafı suçlamak yerine kendi duygularınızı ifade edin.(ben dili)
  •  Espriden faydalanın

Uygunsuz öfke tepkilerinizi nasıl kontrol edeceğinizi öğrenmek, öfkeyi sağlıklı şekilde ifade edebilmek uzun vadede sizi mutsuz bir hayattan korur.

Dr.Esra Demiryürek

Psikiyatri Uzmanı