İstatistik bilimi oldum olası ilgimi çekmiştir. Sayısal verilerle ortaya konulan olgular kesin doğruymuş gibi kabul edilir çoğu zaman. Akla gelebilecek hemen her şeyin istatistiksel verisi de mevcut olabiliyor. Bunun içerisinde duygular dahi yer alabiliyor. Duyguyu sayısal verilere aktarabilen bir bilim istatistik. İstatistiklerin kurumu bile var; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK).

Cebimizdeki parayı da içimizdeki duyguyu da bilebilen bu kurum, TÜİK, sonrada bazı sayısal bazı rakamsal ifadeler vererek bizim adımıza net kararlar verebiliyor. Ne kadar zengin olduğumuzu ne kadar mutlu hissettiğimizi hep onların verilerinden öğreniyoruz.

Mesela, TÜİK verilerine göre benim cebime yıllık 10 bin küsur Dolar giriyormuş! Benim bile haberim olmayan paradan TÜİK çok emin olabiliyor.

***

Dün gazetelerde yine TÜİK’in yayınladığı ilginç bir araştırmaya yer verilmişti. TÜİK bu kez memlekette insan mutluluğuna kafayı takmış! Ölçülemeyen bir duygu olan mutluluğu TÜİK ölçmüş, biçmiş sayısal verilerle ortaya bir tablo koymuş ki, şehirleri mutlu / mutlu olmayan / az mutlu / çok mutlu/ hiç mutlu diye ayırmış. Bunu yaparken yüzdeler vermeyi de ihmal etmemiş!

Nasıl ki, şair ressama sorar ‘Sen mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin’ diye, ‘işin kolayına kaçmadan ama’ diye de ekler… Ressam ise cevabı yapıştırır şaire gerekçelerini sunduktan sonra; “Yapardım mutluluğun resmini. Buna da ne tual yeterdi; Ne boya…”

Yıllardır cevap bulunamayan şu kritik soru; mutluluğun resmi yapıla bilinir mi? Demek ki, şekil değiştirilip sorulmuş olsaydı; bana mutluluğun istatistiğini çıkartabilir misin TÜİK, diye. Bu sorunun cevabı açıkça evet…

***

Ülkede en mutsuz şehri merak ettim ilk önce. Tunceli. Şehrin mutluluk düzeyi yüzde 41,98 olarak hesaplanmış. Sonrada en mutlu şehri merak ediyor insan doğal olarak. Sinop. Türkiye’de mutluluk düzeyi en yüksek hesaplanmış şehir, insanlar yüzde 77,66 ile mutlu. İnsan kendi şehrinin mutluluk durumunu merak ediyor tabi sonra. Sakarya, Türkiye’nin en mutlu şehirleri sıralamasında 15. sırada yer almış. Mutluluk düzeyi ise yüzde 69,64 olarak hesaplanmış. Bolu, Isparta, Hakkari gibi şehirler bizi mutluluk skalasında geride bırakmış durumda. Neden bu şehirler bizden daha musmutlu ve neden biz mesela Hakkari’den daha az mutluyuz? Mutluluk kriterinin açık bir tarifi yok gibi görünüyor. Muhakkak TÜİK’in mutluluk ölçüm normları mevcuttur. Ama bunlar her insanı mutlu kılan noktalar mıdır? Tartışılır!

***

Psikiyatrlara göre, insanlar ekonomik açıdan kendilerini iyi hissettikleri zamanlarda mutlu olduklarını ifade ediyorlar. Türkiye Psikiyatri Derneği Basın Sözcüsü Doç. Dr. Burhanettin Kaya, “Öncelikle mutluluğu, ekonomik faktörler belirler” diyerek, konuyla ilgili şu açıklamada bulunuyor: “İnsanlar ekonomik açıdan kendini iyi hissediyorsa mutludur. Bir de kendini ifade edebilecek kanalları bulmak, sosyalleşebilmek mutluluğu artırır ama Türkiye bu açıdan negatif bir ülke. Ancak TÜİK’in hazırladığı araştırmaya kuşkuyla bakmak lazım; çünkü anketlerde metot sorunu var, taraflı sorular var, altyapısını analiz edecek şekilde hazırlanmamış. Bence daha bilimsel yöntemlerle araştırma yapılması lazım. ‘Çok memnunum, orta düzeyde memnunum, az memnunum’ gibi bir soruyla istatistik yapılmaz. Yöntemi bilim açısından doğru bulmuyorum. Bu tür sorularla mutluluk ölçülemez.”

***

Sonuç itibariyle, TÜİK’i bilmem ama biz bu şehirde yaşıyoruz. Her gün bu şehirde yaşayan insanların yüzlerine bakıyoruz, dertlerini görüyoruz, ruhlarına dokunuyoruz. Sakarya ahalisinin yüzde 70’inin mutlu olduğunu söylemek bizim için güç. Ama TÜİK için bilemem…